Azərbaycan–Özbəkistan münasibətlərində yeni yüksəliş mərhələsi

2025-ci il iyulun 2-də Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana rəsmi səfəri iki qardaş ölkə arasında münasibətlərin daha yüksək səviyyəyə qalxmasının əyani təsdiqi oldu. Səfər çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin mətbuata verdiyi bəyanat ölkələr arasındakı strateji müttəfiqlik, iqtisadi əməkdaşlıq və regional inteqrasiya istiqamətində əhəmiyyətli mesajlar daşıyır.

Prezident İlham Əliyev vurğuladı ki, 2024-cü ildə Daşkənddə imzalanan Müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqavilə iki ölkə arasında ən yüksək hüquqi və siyasi statusu təmin edib. Bu sənəd, sözün əsl mənasında, Azərbaycanla Özbəkistanı beynəlxalq səviyyədə rəsmi müttəfiq kimi tanıyır. Prezident İlham Əliyev əlavə etdi ki, bu müttəfiqlik təkcə formal bir sənəd deyil, real əməkdaşlıq və qarşılıqlı dəstəyi əhatə edən çoxşaxəli fəaliyyətlərdə özünü göstərir.

İqtisadi sahədə inkişaf edən əlaqələrə toxunan Prezident İlham Əliyev bildirdi ki, yaradılmış Birgə İnvestisiya Fondu artıq ciddi layihələrlə təmin olunub. 500 milyon dollarlıq nizamnamə kapitalına malik bu fond vasitəsilə enerji, tikinti, turizm və kənd təsərrüfatı kimi prioritet sahələrdə onlarla layihənin reallaşdırılması planlaşdırılır. Bu, iki ölkənin yalnız iqtisadiyyatlarına sərmayə qoymaqla kifayətlənməyib, həm də birgə sərmayələri üçüncü ölkələrə ixrac etmək niyyətini göstərir.

Dövlət başçısı qeyd etdi ki, Orta Dəhliz layihəsi regionun beynəlxalq yükdaşıma imkanlarının genişləndirilməsində həlledici rol oynayır. Azərbaycan və Özbəkistan birgə olaraq nəqliyyat-logistika sahəsində infrastrukturun təkmilləşdirilməsi və şaxələndirilməsi üzərində çalışırlar. Bu sahədə çox tərəfli dialoqların aparılması və qonşu ölkələrin cəlb olunması tranzit potensialının tam istifadəsinə imkan verəcək.

Kənd təsərrüfatı sahəsində əməkdaşlıq da diqqət mərkəzindədir. Prezident İlham Əliyev Özbəkistanın pambıqçılıq və ipəkçilik sahəsində təcrübəsinin Azərbaycanda tətbiqinə böyük önəm verdiklərini vurğuladı. Bu sahədə birgə müəssisələrin və emal zavodlarının yaradılması, kənd təsərrüfatı məhsullarının keyfiyyət və rəqabət qabiliyyətinin artırılması istiqamətində mühüm addımların atılması gözlənilir.

Özbəkistanın Qarabağ regionunun bərpasına verdiyi dəstək xüsusi vurğulandı. Dövlət başçısı qeyd etdi ki, Özbəkistan bu sahədə ilk yardım göstərən ölkə olub və Prezident Mirziyoyev dünyanın liderlərindən biri kimi bu məsələdə öncül mövqe nümayiş etdirib. Füzuli şəhərində Mirzə Uluqbəy adına məktəbin və Xankəndidə tikiş fabrikinə aid layihələr bunun bariz nümunələridir. Bu müəssisələr bölgənin sosial-iqtisadi inkişafına və məşğulluğun artırılmasına əhəmiyyətli töhfələr verir.

Azərbaycan və Özbəkistan Prezidentləri birgə olaraq Özbəkistanın Azərbaycandakı yeni səfirliyinin açılışını etdilər. Bu addım ölkələrimizin dostluq və əməkdaşlıq münasibətlərinin daha da dərinləşməsinin göstəricisidir.

Azərbaycan Prezidenti bildirib ki, səfirlik binası şəhərin mərkəzində, böyük dövlətlərin səfirliklərinin yerləşdiyi ərazidə inşa edilib. Bu, iki qardaş ölkənin qarşılıqlı hörmət və dostluq niyyətlərinin təzahürüdür.

Bundan əlavə, Bakı şəhərində yerləşən “Ağ şəhər” layihəsində 5 hektar ərazidə “Özbəkistan” parkı yaradılacaq. Bu park həm sakinlər, həm də turistlər üçün gözəl istirahət və mədəniyyət məkanı olacaq. Prezident parkın Azərbaycanın və Özbəkistanın dostluğunun canlı simvolu olduğunu vurğulayıb.

İki ölkə arasında dostluq yalnız bu addımlarla məhdudlaşmır. Energetika, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı və turizm kimi sahələrdə birgə layihələr davam edir və genişlənir. Bu əməkdaşlıq gələcəyə inam və qardaşlıq münasibətlərinin möhkəmlənməsinin göstəricisidir.

Azərbaycan və Özbəkistan arasında münasibətlər son illərdə əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etmiş, siyasi, iqtisadi və mədəni sahələrdə strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlmişdir. Bu dost və qardaş ölkələr bir-birinə qarşılıqlı hörmət və inam əsasında çoxşaxəli əlaqələr quraraq regionun sabitliyi və rifahı üçün birgə fəaliyyət göstərirlər.

Bu əməkdaşlığın ən vacib göstəricilərindən biri iki ölkə arasında imzalanmış çoxsaylı sənədlərdir. Bu sənədlər müxtəlif sahələrdə, o cümlədən siyasi dialoq, ticarət və investisiya, mədəniyyət, təhsil, nəqliyyat və humanitar sahələrdə əməkdaşlığın hüquqi əsaslarını təmin edir. Son illərdə imzalanan və yenilənən müqavilələr qarşılıqlı fəaliyyətin geniş spektrini əhatə edir və əməkdaşlığın yeni mərhələsinə keçidə təkan verir.

Azərbaycan və Özbəkistan arasında siyasi münasibətlər müntəzəm yüksək səviyyəli görüşlərlə, qarşılıqlı səfərlərlə və dialoqlarla inkişaf etdirilir. Dövlət başçıları arasındakı müntəzəm təmaslar və Dövlətlərarası Şuranın fəaliyyəti ikitərəfli əməkdaşlığı möhkəmləndirir, strateji müttəfiqlik səviyyəsini daha da yüksəldir.

İqtisadi əməkdaşlıq isə son illərdə xüsusi önəm qazanıb. İkitərəfli ticarət dövriyyəsinin artırılması, birgə investisiya fondlarının yaradılması, energetika, kənd təsərrüfatı, tikinti, turizm və digər sahələrdə layihələrin həyata keçirilməsi bu sahənin əsas istiqamətləridir. Həmçinin, Azərbaycan və Özbəkistan nəqliyyat-logistika infrastrukturlarının birgə inkişafı üzərində çalışır. Bu, regionda yükdaşımaların artırılması və Orta Dəhliz layihəsinin genişləndirilməsi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır.

Mədəni və humanitar sahələrdə də əməkdaşlıq davam edir. Təhsil proqramları, mədəniyyət tədbirləri, idman yarışları və turist mübadiləsi ölkələrarası əlaqələrin insan aspektlərini gücləndirir. Bu sahələrdə imzalanmış sənədlər insanların və mədəniyyətlərin bir-birinə daha yaxınlaşmasına şərait yaradır.

Azərbaycan və Özbəkistan arasında həmçinin regional təhlükəsizlik və müdafiə sahəsində əməkdaşlıq qurulub. Bu əməkdaşlıq hər iki ölkənin milli maraqlarının qorunması və bölgədə sülhün təmin olunması məqsədi daşıyır.

Ümumilikdə, Azərbaycan və Özbəkistan arasında imzalanmış sənədlər və davamlı əməkdaşlıq iki ölkənin strateji tərəfdaşlıq münasibətlərini möhkəmləndirir. Bu əlaqələr qarşılıqlı fayda prinsipi üzərində qurulur və regional inteqrasiyanı, iqtisadi inkişafı və mədəni əlaqələri gücləndirir.

Gələcəkdə də Azərbaycan və Özbəkistan arasında münasibətlərin daha da dərinləşməsi, yeni birgə layihələrin həyata keçirilməsi və strateji dialoqun genişlənməsi gözlənilir. Bu isə, şübhəsiz ki, hər iki ölkənin inkişafına və regionun sabitliyinə mühüm töhfə verəcək.