Müstəqilliyin ilk illərində böhran və siyasi xaos
1990-cı illərin əvvəlləri Azərbaycan üçün həm böyük ümidlərin, həm də dərin faciələrin dövrü idi. 1991-ci ildə dövlət müstəqilliyi elan olundu, lakin bu müstəqillik kövrək və zəif dayaqlarla müşayiət olunurdu. Sovet İttifaqının dağılması ilə birlikdə yaranmış idarəetmə boşluğu Azərbaycanda güclü siyasi və iqtisadi böhrana gətirib çıxardı.
O dövrdə yeni müstəqil dövlətin qarşısında duran əsas vəzifələr – idarəetmə sisteminin qurulması, ordu formalaşdırılması, iqtisadi müstəqilliyin təmin olunması və ərazi bütövlüyünün qorunması – kifayət qədər güclü siyasi iradə və liderlik tələb edirdi. Lakin AXC-Müsavat hakimiyyəti bu çağırışlara cavab vermək iqtidarında olmadı. Təcrübəsizlik, qeyri-peşəkar yanaşma, siyasi eqoistlik və şəxsi maraqları dövlət mənafeyindən üstün tutmaq halları ölkəni dərin sosial və siyasi böhrana sürüklədi.
1992-93-cü illərdə Qarabağ müharibəsində uğursuzluqlar, Kəlbəcərin işğalı, Gəncə qiyamı və digər silahlı qarşıdurmalar dövlətin faktiki olaraq iflic vəziyyətə düşməsinə səbəb oldu. Separatçılıq meylləri gücləndi, yerli silahlı dəstələr dövlətin suverenliyinə meydan oxuyurdu. Hüquq-mühafizə orqanları zəifləmiş, iqtisadiyyat çökmüş, sosial gərginlik pik həddə çatmışdı.
Azərbaycan bu dövrdə müstəqilliyini itirmək təhlükəsi ilə üz-üzə qalmışdı. Milli dövlətçiliyin iflası artıq ehtimal yox, real təhlükə kimi qarşıda dayanırdı.
Xalqın ümid ünvanı: Heydər Əliyev və xilaskarlıq missiyası
Belə bir kritik dövrdə xalqın yeganə ümidi Naxçıvanda siyasi fəaliyyətini davam etdirən dahi dövlət xadimi Heydər Əliyev oldu. Onun dövlətçilik təcrübəsi, qətiyyətli siyasi iradəsi və yüksək nüfuzu bütün ictimai təbəqələrdə ona olan ümidi artırdı. Xalq onu xilaskar lider kimi Bakıya dəvət etdi.
1993-cü il iyunun 9-da Heydər Əliyev Bakıya gəldi. 15 iyun tarixində Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Sədri seçilməsi ilə ölkədə sabitlik və dövlətçilik yolunda dönüş nöqtəsi baş verdi. Bu gün həmin tarix Milli Qurtuluş Günü kimi Azərbaycan tarixində əbədi olaraq öz yerini aldı.
Ulu Öndər hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra ilk olaraq daxili sabitliyin və hüquqi sistemin bərpasına başladı. Silahlı qruplaşmalar zərərsizləşdirildi, ordu formalaşdırıldı, hüquq-mühafizə orqanları yenidən təşkil olundu. Heydər Əliyev öz prinsipial və ardıcıl siyasəti ilə xalqla dövlət arasında itirilmiş etimadı bərpa etdi.
Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə nüfuzu bərpa olundu, diplomatik əlaqələr genişləndi. Ulu Öndərin "Xalqıma sədaqətlə xidmət edəcəyəm" sözləri təkcə bir vəd deyil, bütün fəaliyyətinin mənəvi əsasına çevrildi.
Yeni dövlətin təməl prinsipləri: inkişaf, modernləşmə və irəliləyiş
Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanda müasir dövlət quruculuğunun əsasları qoyuldu. 1994-cü ildə imzalanmış "Əsrin müqaviləsi" ölkənin iqtisadi müstəqilliyini təmin etdi və Azərbaycanı dünya enerji bazarında strateji oyunçuya çevirdi. Bu müqavilə həm də ölkəyə milyardlarla dollarlıq investisiyanın axınına şərait yaratdı.
1995-ci ildə qəbul edilən Konstitusiya ilə hüquqi dövlətin əsasları təsbit olundu. İlk demokratik parlament seçkiləri keçirildi, siyasi plüralizmə əsaslanan sistem quruldu. Məhz bu mərhələdə Azərbaycan yeni iqtisadi və siyasi inkişaf yoluna qədəm qoydu.
Yeni Azərbaycan Partiyası isə bu dövrdə dövlətçilik ideologiyasının əsas daşıyıcısına çevrildi. Heydər Əliyev bu partiya vasitəsilə cəmiyyətlə birbaşa təmasda olur, xalqın iradəsini siyasi qərarlarında əsas meyar kimi qəbul edirdi. Bu isə dövlətlə xalq arasında yeni münasibət formasının – qarşılıqlı məsuliyyət və etimadın bərqərar olmasına gətirib çıxardı.
Zəfərə aparan yol: Qurtuluşdan Qələbəyə – Milli dövlətçiliyin möhtəşəm salnaməsi
Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi siyasi strategiya zamanla sabitlik, inkişaf və milli həmrəyliyin təminatçısına çevrildi. 2003-cü ildə xalqın etimadı ilə Prezident seçilən İlham Əliyev bu siyasi kursu uğurla davam etdirdi. Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycan regionda güclü, nüfuzlu və müstəqil dövlətə çevrildi.
TANAP, TAP, Cənub Qaz Dəhlizi kimi nəhəng layihələr ölkəni enerji təhlükəsizliyinin qlobal oyunçularından birinə çevirdi. Eyni zamanda, qeyri-neft sektorunun inkişafı, kənd təsərrüfatında islahatlar, sosial proqramlar və texnoloji innovasiyalar Azərbaycanın iqtisadi şaxələndirilməsini təmin etdi.
2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsi isə bu kursun nəticələrinin təntənəsinə çevrildi. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu torpaqlarımızı azad etdi, ərazi bütövlüyümüzü təmin etdi. Bu Qələbə dövlətin gücünün, xalqın birliyinin və düzgün liderliyin nəticəsi idi.
2023-cü ildə keçirilən lokal antiterror tədbirləri ilə Qarabağda dövlət suverenliyi tam bərpa olundu. Heydər Əliyevin "Qarabağ Azərbaycandır!" bəyanatı reallığa çevrildi.
Milli Qurtuluş – Azərbaycançılıq məfkurəsinin təntənəsi
15 İyun – Milli Qurtuluş Günü artıq Azərbaycan tarixində yalnız siyasi hadisə deyil, həm də ideoloji və mənəvi dönüş nöqtəsidir. Bu gün müstəqilliklə yanaşı, milli ruhun, dövlətçilik iradəsinin və vətəndaş məsuliyyətinin təcəssümüdür. Ulu Öndərin rəhbərliyi ilə ölkə tənəzzüldən inkişaf mərhələsinə qədəm qoydu.
Azərbaycançılıq məfkurəsi bu tarixdə öz siyasi təntənəsini tapdı. Dövlət və xalq birliyi, milli həmrəylik, strateji baxış bu ideologiyanın əsas dayaqlarına çevrildi. Ümumilli Lider Heydər Əliyevin yaratdığı siyasi məktəb bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən müasir çağırışlara uyğun şəkildə inkişaf etdirilir.
Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanın müstəqilliyi daha da möhkəmləndi, işğal altında olan torpaqlar azad edildi, dövlət suverenliyi bərpa olundu. Bugünkü qalib, güclü və modern Azərbaycan məhz Qurtuluş ideologiyasının real nəticəsidir.
15 İyun – Milli Qurtuluş Günü yalnız keçmişin xatirəsi deyil, həm də gələcəyin zəmanətidir. Bu yol – Qurtuluşdan başlayan, Zəfərlə taclanan və Böyük Qayıdışla davam edən şanlı dövlətçilik salnaməsidir.
